|
واحد 8
1- كشاورزي ، 2 – دامپروري ، 3 – صنايع غذايي
|
|
كشاورزي :
گياهان فايده هاي بي شماري براي انسان دارند. گياهان زينتي به دليل داشتن رنگ و شكل متنوع در طراحي و تزيين پارك ها، محوطه ي منزل و اداره، خيابان هاي شهر و ... مورد استفاده قرار مي گيرند.
توليد گل و گياهان زينتي و فرآورده هاي جانبي آن در كشاورزي، بخش سود آوري است. به طوري كه برخي از كشورها، درآمدهاي بسيار زيادي از طريق صدور گل و گياهان زينتي يا فرآورده هاي آن به ساير كشورها كسب مي كنند.
|
شرايط محيطي براي زيست گياهان :
|
|
گياهان مختلف ، نياز به شرايط محيطي متفاوتي دارند. تغيير شرايط محيطي بعضي از گياهان موجب سازگاري و رشد آن ها مي شود. اگر گياه به محيط و شرايط جديد عادت كند، دوباره فعال مي شود. اما گاهي چنين نيست و گياه به حالت اول باز نمي گردد. در مورد گياهاني كه نسبت به تغييرها حساس تر هستند، بايستي از ابتدا شرايط محيطي مناسب آن ها را شناسايي كرد و فراهم نمود.
رطوبت هوا، آب ، نور،دما و خاك از جمله عوامل محيطي هستند كه در رشد گياهان تأثير دارند.
دما : دما يكي از عوامل مهم رشد گياه است. برخي از گياهان مثل: گل كاغذي و اطلسي براي رشد حداقل به دماي شانزده و حداكثر سي درجه سانتي گراد نياز دارند.
نور : بعضي از گياهان به مدت زمان تابش نور روزانه حساس هستند. براي مثال : شب بو، اطلسي و ختمي در زمان گل دادن به بيش از چهارده ساعت نور نياز دارند. به آن ها گل هاي روز بلند گفته مي شود . برخي ديگر مانند داوودي، و كاكتوس براي گل دادن به هشت تا يازده ساعت نور در روز نياز دارند كه به آن ها گل هاي روزكوتاه گفته مي شود. بعضي از گل ها نيز براي گل دادن به مدت زمان مشخص نور در روز نياز ندارند. به آن ها گل هاي بي تفاوت نسبت به نور گفته مي شود.
|
تغذيه ي گياهان:
|
|
تمامي گياهان نياز به مواد غذايي دارند. گياهاني كه در گلدان نگه داري مي شوند به مواد غذايي بيشتري احتياج دارند زيرا از زير گلدان، بخش هاي زيادي از مواد غذايي آن ها به هدر مي رود. يكي از راه هاي تأمين مواد غذايي مورد نياز گياهان گلداني، تعويض ساليانه خاك گلدان ها با خاك مناسب است . برداي داشتن خاك مناسب مدت فعاليت گياه (عموماً در بهار و تابستان) با اضافه نمودن كود به خاك گلدان، بخش ديگري از نياز غذايي آن ها را تأمين كرد.
|
انواع كود :
|
|
الف – كودهاي آلي : اين نوع كودها داراي منشأ حيواني يا گياهي هسنند و به صورت جامد و مايع مورد استفاده قرار مي گيرند.مانند: كودهاي گاوي ، مرغي و كود خاك برگ كودهاي گاوي، مرغي و ...
ب – كودهاي شيميايي: اين نوع كودها حاوي مواد معدني مانند: ازت، فسفر ، پتاسيم و آهن هستند. گاهي مواد معدني را به صورت مايع نيز مورد استفاده قرار مي دهند.
|
آبياري :
|
|
آبياري گل هاي گلداني بايد با دقت انجام شود. زيرا خا ك گلدان و مقدار آب ذخيره شده در آن محدود است. اگر گلدان سبك باشد ، پس از آبياري ،آب به سرعت از زير گلدان خارج مي شود. در نتيجه بايد دفعات بيشتري آبياري شود. در مقابل اگر خاك سنگين و رسي باشد، با افزايش تعداد آبياري ، فضاهاي خالي بين ذرات خاك ، از آب پر مي شود و هوا به ريشه ي گياه نمي رسد و سبب پوسيده شدن ريشه و خشك شدن گياه مي گردد. سعي كنيد خاك گلدان را همواره مرطوب نگه داريد و در فصل بهار و تابستان كه گياه فعال است ،آب كافي در اختيار گياه قرار دهيد.
|
روش هاي تكثير گياهان :
|
|
براي تكثير گياهان روش هاي مختلفي وجود دارد . از جمله :
روش كشت دانه . اين روش تكثير روش جنسي نيز ناميده مي شود.
روش هاي ديگر تكثير، عبارتند از: قلمه زدن،خوابانيدن،پيوند زدن ،تقسيم ريشه و گرفتن پاجوش . به اين روش ها، تكثير به روش غيرجنسي نير مي گويند .
قلمه زدن : قلمه زدن عبارت است از قراردادن قسمتي از ساقه يا برگ گياه در شرايط مناسب و مراقبت از آن تا ظهور ريشه و جوانه برگ و تبديل آن به گياه كامل
خوابانيدن : شاخه برخي از گياهان (درختان يا گل ها) را بدون جدا كردن از تنه ي گياه مادر، در فاصله ي حدود بيست و پنج تا سي سانتي متري از تنه اصلي گياه اصلي به حالت اغنا در مي آورند و داخل خاك مرطوب قرار مي دهند. به گونه اي كه جوانه ي انتهايي شاخه از خاك بيرون بماند. آن گاه ضمن حفظ رطوبت خاك، از آن مراقبت مي كنند تا داراي ريشه شود. سپس آن را از ساقه ي اصلي گياه جدا مي كنند و به عنوان يك گياه جديد در جاي ديگري مي كارند.
|
دامپروري :
|
|
دام به چه حيواناتي گفته مي شود؟
به حيواناتي نظير: گاو، گاوميش، شتر، گوسفند، بز، اسب و ... دام گفته مي شود. دام هاي ديگر مانند : شتر ،اسب ، گاوميش و ... در بعضي از مناطق كشور نگه داري مي شوند. در پرورش دام مانند طيور بهتراست عوامل زير دقت و رعايت شود تا موجب سلامتي دام و افزايش توليد گردد.
1 – بهداشت و درمان ، 2 – تغذيه ، 3 – توليد مثل و اصلاح نژاد
بهداشت و درمان دام : امروزه در دنيا مسئله ي پيش گيري از بيماري ها اهميت بيشتري نسبت به درمان آن دارد، زيرا در صورت بروز بيماري در يك دام علاوه بر اين كه خطر بيماري ،گله را تهديد مي كند و حتي ممكن است منطقه را نيز آلوده كند و موجب مرگ و مير دام و كاهش محصول شود.
برخي از اين بيماري هاي مانند: سل و سياه زخم، با مصرف گوشت آلوده يا تماس با دام بيمار به انسان سرايت مي كند. توصيه ها و مراقبت هاي متخصصان دامپزشكي و رعايت موارد بهداشت براي جلوگيري و كنترل بيماري ها و حفظ سلامت دام، ضروري است و مي تواند مانع از انتشارو گسترش بيماري شود. رعايت موارد بهداشتي و پرورش دام به دو دسته ي كلي تقسيم مي شود :
الف – بهداشت دام داري (جايگاه نگه داري دام)
ب – بهداشت انفرادي دام :
در بهداشت دام ، ابتدا بايد تميز بودن دام مورد توجه قرار گيرد. به همين منظور شست و شو، ضدعفوني و تيمار كردن (تميز كردن پوست دام از آلودگي) بايد به موقع انجام شود. اين اعمال در سلامتي، شادابي و بالابردن توليد دام ها مؤثرهستند. پشم چيني و كرك چيني بعضي از حيوان ها مانند: گوسفند، بز و شتر در فصل هاي مناسبي انجام و اين عمل در بهداشت دام مؤثر است . يكي ديگر از موارد مهم در بهداشت انفرادي دام واكسينه كردن آن ها عليه بيماري ها است.
2 – تغذيه دام: تغذيه دام نيز از موارد مهم پرورش دام است. مواد غذايي مورد استفاده در تغذيه دام به دو دسته تقسيم مي شود:
الف – مواد علوفه اي
ب – مواد غذايي متراكم (كنستانتره)
الف – مواد علوفه اي : قسمت مهمي از غذاي روزانه ي دام ها به وسيله علوفه تأمين مي شود. در بسياري از كشورها، از جمله ايران، دام ها را در فصل هاي مناسب ، براي چرا به مراتع مي برند تا با استفاده از علوفه مرتع ، غذاي ارزان و مناسب در اختيار دام قرار گيرد.
ب – مواد غذايي متراكم :به موادي گفته مي شود كه داراي انرژي زياد و سلولز كم (فيبركم) باشد. مانند: جو،گندم ،سبوس گندم، ذرت، سويا و ... معمولاً در واحدهاي دامپروري اين مواد را پس از آسياب كردن با نسبت هايي كه كارشناس تغذيه دامپروري تجويز مي كند، مخلوط مي نمايند و در اختيار حيوان قرار مي دهند.
|
توليد مثل و اصلاح نژاد دام :
|
|
كليه ي موجودات زنده با توليد مثل،نسل خود را حفظ و موجب استمرار حيات در نسل هاي بعد مي گردند. توليد مثل در دام ها علاوه بر استمرار بخشيدن حيات به نسل هاي بعد، يكي از روش هاي توليد محصول نيز محسوب مي شود.
|
صنايع غذايي : اصول نگه داري غذا :
|
|
هر عملي كه نگه داري غذا را طولاني كند، كنسرواسيون نگه داري غذا مي نامند. از روش هاي ساده كنسرواسيون، حرارت دادن است. مانند: پاستوريزه كردن شير
|
تركيبات شير:
|
|
تركيب اصلي شير را آب، پروتئين ها (در درجه اول كازئين) ،قند شير يا لاكتور و مواد معدني تشكيل مي دهند. هم چنين شير حاوي موادي مانند رنگ دانه ها و ويتامين هاست. اصول نگه داري غذا در كليه ي روش ها برسه اصل اساسي قرار دارد.
الف - از بين بردن ميكروب ها يا جلوگيري از فعاليت آن ها
ب - از بين بردن عوامل مؤثر در فساد مانند اكسيژن
ج - بسته بندي مناسب براي جلوگيري از آلودگي مجدد غذا به ميكروب ها و جلوگيري از ورود اكسيژن
|
اهميت شير در تغذيه انسان
|
|
شير يكي از كامل ترين و پرارزش ترين مواد غذايي براي انسان است. تركيب شير، انرژي و مواد مورد نياز رشد را مهيا مي سازد. اين ماده حاوي پادتن هايي است كه باعث حفظ نوزاد در مقابل عفونت ها مي شود.
پاستوريزه كردن شير: پاستوريزاسيون عبارت است از حرارت دادن يك ماده غذايي در درجه حرارت معين (زير 100 درجه سانتي گراد) و مدت مشخص، سپس مسدود كردن سريع آن ، هم چنين عمل پاستوريزاسيون به دو دليل انجام مي شود.
الف - ميكروب هاي بيماري زاي ماده ي غذايي (مانند ميكروب سل) از بين برود.
ب - با كاهش ميكروب و آنزيم، طول عمر مواد غذايي افزايش مي يابد. (تصوير كارخانه شير،ص 181) مراحل توليد شير پاستوريزه : شير پس از توليد، جمع آوري و حمل، مراحل زير را در كارخانه ي شير پاستوريزه مي پيمايد :
الف – دريافت شيرخام
ب – صاف كردن ج – سرد كردن
د – نگه داري شيرخام در تانك هاي ذخيره ه – كارگاه پاستوريزاسيون شير
|
روش هاي ديگر نگه داري شير :
|
|
استريليزه كردن ، غليظاستريل كردن : هدف از استريل كردن اين است كه محتواي آن ها در شرايط انبار داري و پخش و فروش، تغييرحالت ندهد و فاسد نشود تا بتوان آن ها را به مدت طولاني نگه داري كرد. در عمل استريل كردن، كليه ي آنزيم ها و موجودهاي زنده مواد غذايي، و هواي بين آن ها و نيز قوطي كنسرو كه ممكن است با فعاليت خود سبب تغييراتي در غذا شوند، از بين مي روند.
كردن ، شيرخشك ، ماست، كره، خامه ، پنيراكثر باكتري ها در درجه حرارت هشتاد و پنج الي نود و سه درجه سانتي گراد از بين مي روند، ولي برخي از آن ها در حرارت صد درجه هم مقاومت مي كنند. بنابراين براي از بين رفتن تمامي ميكروب ها، حرارتي به ميزان يكصد و بيست و يك درجه سانتي گراد به مدت پانزده دقيقه ضروري است.
|
اصول تهيه پنير:
|
|
در پنيرسازي ، كيفيت شيربسيار مهم است. به همين جهت ، براي به دست آوردن پنير خوب، شير بايستي داراي چند ويژگي باشد.
تازه ،تميز، سالم و با مزه اي مطبوع شده هم چنين از شير حيوان هاي بيمار استفاده نشود. مراحل تهيه پنير:
الف - پاستوريزه كردن پنير ب - سرد كردن شير تا حدود سي درجه سانتي گراد
ج - اضافه كردن مايه ي پنيربه شير 4. برش وآب گيري دلمه اي پنير 5. نگه داري در آب نمك
|
نكات ايمني در استفاده از شير:
|
|
- از نگه داري شير خام پرهيز كرده ، بلافاصله آن را پاستوريزه كنيد.
- مدت زمان نگه داري شير پاستوريزه در يخچال، زمستان ،حداكثر سه روز و در تابستان دو روز است.
- شير را هنگام مصرف بجوشانيد و در صورت تغيير يافتن شكل و رنگ آن ( بريده يا دلمه شدن ) از مصرف آن خودداري كنيد.
- در صورت داشتن دما سنج مايعات، از يكي از روشهاي ذكر شده براي پاستوريزه كردن شير استفاده نمائيد. در غير اين صورت، شير را ضمن به هم زدن تا زمانيكه جوش بيايد حرارت دهيد و مدت ده دقيقه در اين حالت نگه داريد.
- بعد از حرارت، شير را بلافاصله خنك كنيد و در يخچال قرار دهيد.
|
تبادل
لینک هوشمند